ابتدا باید دانست که بوتاکس چیست؟ خاصیت بوتاکس این است که عضلات را فلج می کند و یا از حرکت آنها می کاهد. از این خاصیت می توان در پزشکی و برای جوانسازی استفاده کرد. به این صورت که پس از تزریق بوتاکس، از حرکت عضلات و ماهیچه ها کاسته می شود، بنابراین دیگر حرکت نمی کنند و چین و چروکی به وجود نخواهد آمد.

بوتاکس را یک نوع باکتری به نام کلوستریدیوم بوتولینوم تولید می کند. در اوایل قرن 19، یک بیماری کشنده کشف شد که از خوردن سوسیس به وجود می آمد. بعد ها معلوم شد که این بیماری به دلیل باکتری کلوستریدیوم بوتولینوم است. بعد از این واقعه، این باکتری کشف شد و سم آن با نام بوتولوس که معادل کلمه سوسیس است نام گذاری شد.

بوتاکس پس از ورود به درون بدن یکی از پروتئین های موثر برای انتقال پیام عصبی بین نورون ها را از کار می‌اندازد. به عبارت دیگر این ماده با ترکیب با استیل کولین که به عنوان انتقال دهنده پیام بین نورون‌ ها در بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد، این ماده را بی اثر کرده و  درنتیجه پیام عصبی انقباض به ماهیچه هدف نمی‌رسد و ماهیچه منقبض نمی‌شود

ممکن است که خودتان هم بدانید که از تزریق بوتاکس، بیشتر در ناحیه پیشانی و برای از بین بردن خطوط اخم استفاده می شود. همچنین می توان از آن در ناحیه کنار چشم نیز استفاده کرد. این دو، مکان هایی هستند که برای تزریق این ماده، بهترین هستند و بر اساس تجربه، تزریق در ناحیه پیشانی و کنار چشم، بیشترین بازده را دارد.

بوتاکس برای جلوگیری از تعریق بیش از اندازه زیربغل هم بکار می‌رود. بسیاری از بازیگران و افراد مشهوری که نمی‌خواهند با لباس‌های خیس از عرق بر روی فرش قرمز توسط عکاسان شکار شوند از این کاربرد بوتاکس بهره می‌گیرند. اگرچه بوتاکس برای توقف عملکرد غدد عرق در هر جایی از بدن می‌تواند بکار رود، به طور گسترده برای کاهش فعالیت غدد چربی و عرق صورت و بهبود جوش و کاهش منافذ باز پوست استفاده می‌شود .

بوتاکس می‌تواند در درمان میگرن مزمن و نقاط حساس و دردناک موثر باشد که این تاثیر نه فقط با شل کردن عضلات تحت تنش، بلکه با اثر مستقیم بر گیرنده‌های درد و آزاد سازی ناقل‌های عصبی درد درگیر در فرایند بروز میگرن امکان پذیر می‌شود.

لاغری موضعی ماهیچه ساق پا یکی دیگر از موارد کاربرد با استفاده از عوارض جانبی تزریق بوتاکس است که باعث می‌شود بتوانید چکمه‌های ساق بلند تنگ را به راحتی بپوشید، اما این روش متداول نیست و یادتان باشد بوتاکس دارویی است که باید با نسخه پزشک استفاده شود و طبق قوانین جدید تنها باید پس از مشاوره رودررو با پزشک با تجربه زیبایی و یا جراح زیبایی در مراکز پزشکی انجام شود

قابل توجه کسانی که زیاد آدامس می‌جوند! لاغری فک با بوتاکس اولین بار در کره جنوبی انجام شد و پس از آن امروزه به کشورهای غربی نیز راه یافته است. مصرف بیش از حد آدامس یا دندان قروچه شبانه می‌تواند باعث بزرگ شدن عضلات کناری صورت شود و ظاهری مربع مانند در فک ایجاد کند. استفاده از درمان بوسیله بوتاکس در عضلات جونده می‌تواند شکل بیضی را به پایین صورت بازگرداند و باعث بهبود درد مفاصل گیجگاهی- فکی (TMJ) در افرادی که مشکل فک دارند، شود.

تزریق بوتاکس در زیر بغل، کف دست و پا، باعث از بین بردن تعریق زیاد در این نواحی می شود. با تزریق بوتاکس در این مکان ها، عصب هایی که به صورت نرمال کارشان را انجام نمی دهند، از کار افتاده و دیگر تعرقی مشاهده نخواهد شد. البته پس از یک مدت 6 الی 12 ماهه، تاثیر بوتاکس تزریق شده از بین  می رود و تعریق دوباره آغاز می شود؛ اما در اکثر موارد، پس از تزریق ، پس از مدتی بالغ بر 2 یا 3 سال، عصب به حالت عادی بر می گردد و تعریق هم عادی خواهد شد.

مطمئنا هیچ کس دوست ندارد که صورتی داشته باشد که عضلات آن به هیچ وجه حرکت نکنند و نتواند عواطف و احساسات خود را با استفاده از علائم پیرازبانی و زبان بدن بیان کند. به طور مثال شما به هیچ وجه دوست ندارید که وقتی در حال خنده هستید، صورت شما ثابت بماند و هیچ حرکتی نکند و در نتیجه خنده شما معلوم نشود و دیگران فقط از روی صدای خنده، به خندیدن شما پی ببرند! بنابراین اگر بوتاکس تاثیر همیشگی داشت، هیچ فردی از آن استفاده نمی کرد و در زمینه زیبایی و جوانسازی تا این حد محبوب نمی شد. تاثیر بوتاکس از دو تا شش ماه خواهد بود و پس از این مدت، به خاطر ترشح ماده ای به نام اسید کولین، عضله دوباره شروع به تکان خوردن و منقبض شدن خواهد کرد.

تاثیر بوتاکس مقطعی است. یکی دیگر از باورهای غلط مراجعین به کلینیک های زیبایی این است که با یک بار استفاده از بوتاکس همانند سایر عمل‌های زیبایی می‌توان برای سال های متمادی پوستی جوان داشت اما برخلاف تصور این عده مدت ماندگاری اثر این ماده بین ۳ تا ۴ ماه است و وابسته به عوامل زیر این مدت میتواند تغییر کند:

• سن فرد: در افرادی که سن بالاتری دارند به دلیل تراکم ماهیچه ای کمتر، اثر بوتاکس سریعتر از افراد جوانتر از بین می‌رود.
• ساختار صورت فرد
• استعمال سیگار
• رژیم غذایی
• مدت زمانی که پوست در معرض تابش خورشید قرار می‌گیرد.

در هر صورت توصیه می‌شود از تزریق بوتاکس در یک ناحیه در بازه‌های زمانی کمتر از ۳ ماه پرهیز شود. اگر هر۳ ماه به مدت یک سال تزریق بوتاکس انجام شود، به تدریج فواصل تزریق های بعدی بیشتر می‌شود، یعنی عملا با تزریق بوتاکس کمتر اثرات طولانی‌تری حاصل می‌شود.

پس از بوتاکس تا دو ساعت باید از خم کردن سر به سمت جلو جلوگیری کرد و تا ۶ ساعت بعد از تزریق از فعالیت ورزشی صرف نظر و از استعمال ایبوبروفن که باعث التهاب در نواحی تزریق بوتاکس می‌شود، جلوگیری کرد. علاوه بر این توصیه می‌شود هرگونه فعالیت ورزشی سنگین تا روز بعد به تعویق بیفتد و يك هفته قبل از درمان بوتاكس، استفاده از هر گونه مشروبات الكلی قدغن می باشد.

از سال ۲۰۰۲ استفاده از بوتاکس توسط سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) برای محدوده سنی ۱۸ تا ۶۵ تایید شده است. البته در موارد زیر باید از تزریق این ماده خودداری کرد:

1. اگر فرد نسبت به ذرات موجود در بوتولینیوم حساسیت داشته باشد یا از درگذشته از یکی از برندهای دیگر این ماده مثل میوبلاک، ژئومین یا دیسپورت استفاده کرده و نسبت به آن‌ها حساسیت از خود نشان داده باشد.
2. اگر فرد بیماری اختلالات انعقادی داشته باشد.
3. اگر فرد از داروهای ضد انعقاد خون استفاده می‌کند.
4. در دوران حاملگی باشد.
5. مبتلا به بیماری MS ، میاستنی گراویس، نفروپاتی و یا نارسایی کلیه باشد.
6. بیماری‌های قلبی و عروقی حاد داشته باشد.
7. برای افرادی که ضعف ایمنی یا کسانی که عفونت فعال دارند.
8. واکسیناسیون در ۲ هفته اخیر داشته باشد.
9. کسانی که بدون دلیل مشخص مبتلا به بیماری فلج عضلانی هستند.

عوارض پس از تزریق بوتاکس معمولا به سبب اشتباهات در تزریق کردن ایجاد می‌شود. برای مثال اگر بوتاکس در نقاط صحیح تزریق نشود یا دوز دارو مناسب نباشد و بیش از حد تزریق شود، دارو بسیار رقیق شده باشد و پخش شود یا نقاطی که تزریق می‌شود فشار و ماساژ داده شود یا اگر از داروهای تقلبی و غیر استاندارد استفاده شود و تزریق به‌وسیله اشخاص غیر متخصص و در مکان‌های نامناسب مثل آرایشگاه‌ها صورت گیرد، احتمال ایجاد عارضه افزایش پیدا می‌کند و اگرنه بوتاکس به خودی خود کارایی بسیار خوبی دارد و عارضه چندانی ندارد.

اما در حالت کلی عارضه های درد و عفونت در ناحیه تزریق، التهاب، تورم، خونریزی، کبودی اندک و یک مقدار افتادگی پلک دیده شود. بعضی از این عوارض می‌تواند به دلیل حساسیت به بوتاکس باشد که در هر صورت بهتر است پزشک را در جریان این نوع عوارض قرار داد .

با استفاده از ۵ نکته زیر می‌توان عوارض ایجاد شده از بوتاکس را تقلیل داد و از بیشتر آن ها جلوگیری کرد :

• مطمئن شوید که پزشک معالج تخصص کافی را در تزریق بوتاکس دارد. سالن های زیبایی مکانی مناسبی برای تزریق بوتاکس نیستند چرا که در صورت اشتباه تخصص و ابزار لازم برای بهبودی بیمار را ندارند.
• پیش از تزریق در مورد پیشینه بیماری های خود با پزشک معالج صحبت کنید.
• در مورد داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که استفاده میکنید با پزشک صحبت کنید، چرا که ترکیب این مواد با بوتاکس گاهی عوارض جدی برای مراجعه کننده ایجاد می‌کند.
• به دقت به توصیه های قبل و بعد از تزریق پزشک توجه کنید.
• در صورتی که عوارضی پس از تزریق مشاهده کردید، آن‌ها را به پزشک اطلاع دهید.