سندرم پیش از قاعدگی یا PMS چیست؟

هیچ یافته فیزیکی یا آزمایشات خاصی برای تشخیص سندروم پیش از قاعدگی وجود ندارد. پزشک شما ممکن است علامت خاصی را (اگر بخشی از الگوی پیش قاعدگی پیش بینی شده شما باشد) به PMS نسبت دهد. برای کمک به ایجاد الگوی سندرم پیش از قاعدگی، پزشک ممکن است از شما بخواهد علائم و نشانه‌ های خود را حداقل برای دو سیکل قاعدگی بر روی یک تقویم یا یک دفتر یادداشت ثبت کنید. روزی که اولین بار متوجه علائم PMS می‌شوید و همچنین روزی که علائم ناپدید می‌شوند را یادداشت کنید. همچنین مطمئن شوید که روزهای شروع و پایان دوره عادت ماهیانه را علامت بزنید.
راحت ترین توضیح این است که علائم PMS مربوط به تغییرات چرخه‌ ای در موارد زیر است:

• هورمون‌ های جنسی زنانه
• هورمون‌ های هیپوفیز “Pituitary”
• پروستاگلاندین‌ ها “Prostaglandins”
• برخی مواد شیمیایی مغز (انتقال‌‌دهنده‌های عصبی)
• شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد کمبود منیزیم نیز می‌تواند در بروز علائم نقش داشته باشد.

شرایط خاص دیگری هم وجود دارد که ممکن است علائم PMS را تقلید کنند یا از نشانه های آن دانست از جمله:
سندرم خستگی مزمن، اختلالات تیروئید و اختلالات خلقی مثل افسردگی و اضطراب. پزشک شما ممکن است تست‌هایی مانند تست عملکرد تیروئید یا تست‌های غربالگری روانشناسی را برای کمک به تشخیص بهتر درخواست دهد.
همچنین سبک زندگی ممکن است نقش مهمی در PMS داشته باشد. علائم PMS در خانم‌ هایی با شرایط زیر دیده می‌شود:

• سیگار کشیدن
• زندگی استرس‌ زا
• ورزش کم
• خواب کم و نامتناسب
• گاهی داروها ممکن است علائم PMS را زیاد کنند. داروهای ضدبارداری خوراکی باعث برخی علائم PMS در برخی از خانم‌ها می شوند. اما در بعضی از خانم‌ها علائم در هنگام استفاده از قرص‌های ضدبارداری بهبود یافته یا از بین می‌روند.

علائم PMS برای هر زن متفاوت است. ممکن است علائم فیزیکی مانند نفخ، درد شکم یا سینه و علائم عاطفی مانند غمگینی یا هر دو را داشته باشید. علائم شما نیز ممکن است در طول زندگی تغییر کند. برای برخی زنان، درد جسمی و استرس عاطفی به اندازه‌ ای شدید است که بر زندگی روزانه آنها تاثیر می‌گذارد. صرف نظر از شدت علائم ، علائم و نشانه‌ ها به طور کلی در طی چهار روز پس از آغاز دوره قاعدگی برای بسیاری از زنان ناپدید می‌شوند اما تعداد کمی از زنان مبتلا به سندروم قبل از قاعدگی هر ماه دچار علائم ناتوان‌ کننده‌ ای می‌ شوند که این فرم PMS به نام اختلال بی‌ قراری قبل از قاعدگی (PMDD) نامیده می‌شود. علائم و نشانه‌ های PMDD شامل افسردگی، نوسانات خلقی، خشم، اضطراب، احساس درهم شکستگی، اشکال در تمرکز، تحریک پذیری و تنش است.

علائم جسمانی در PMS

• نوسانات خلقی
• نفخ یا درد شکم
• حساسیت سینه
• سردرد یا کمر درد
• پوست جوش دار
• موی چرب
• تغییر در اشتها
• یبوست یا اسهال

علائم عاطفی در PMS

• تحریک پذیری یا رفتار خصمانه
• احساس خستگی
• مشکلات خواب (کم یا زیاد خوابیدن)
• تغییرات اشتها یا هوس غذایی
• مشکل در تمرکز یا حافظه
• تنش یا اضطراب
• افسردگی، احساس غم و اندوه
• علاقه کمتر به رابطه جنسی

سندرم پیش از قاعدگی بیماری محسوب نمی‌شود، اما درصد کمی از خانم‌ ها ممکن است درد‌های خیلی شدید یا نوسانات خلقی بدی داشته باشند، ‌طوری که باعث اختلال زیاد و ناهنجاری‌ در روابط اجتماعی آنها شود که در این صورت بهتر است برای رفع مشکل به پزشک مراجعه کنید. پزشکان برای این درد‌ها درمان‌ هایی دارند و یا حتی ممکن است با تجویز داروهایی در طول این یک هفته شما را تحت مراقبت‌ هایی قرار دهند تا این دوره را با سلامت عاطفی و روانی پشت سر بگذارید.

هیچ درمانی برای PMS وجود ندارد اما علائم ممکن است با موفقیت مدیریت شوند به عنوان مثال:

• تغییر سبک زندگی

 حداقل ۳ بار در هفته ورزش کنید، مصرف کافئین و الکل را ۲ هفته قبل از پریود کمتر کنید، به اندازه کافی استراحت کنید و استرس خود را به هر طریقی که شده مدیریت کنید و کاهش دهید.

• اضافه وزن و چاقی

زنانی که دچار اضافه وزن هستند 3 برابر بیشتر از زنان با وزن طبیعی در معرض ابتلا به PMS هستند.

• خوردن وعده‌های غذایی سالم

سعی کنید ۲ هفته قبل از قاعدگی مصرف غذاهای شور، پرچرب و قندی را کاهش و به جای آن مصرف میوه و سبزیجات تازه، غذاهای سبوسدار و همچنین مصرف لبنیات را افزایش دهید.

• درمان‌های دارویی و هورمونی

مصرف داروهایی برای تثبیت خلق و خو وجود دارند که علائم پیش از قاعدگی را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهند.

ممکن است مجبور شوید برای پیدا کردن یک درمان مناسب روش‌های درمانی مختلف را آزمایش کنید. برای برخی از زنان، خوردن یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم ممکن است علائم PMS را کاهش دهد.

در نهایت با تغییر در شیوه و سبک زندگی می توان علائم سندروم پیش از قاعدگی را کنترل کرد. راه‌ ها و نکاتی برای کنترل و بهبود علائم PMS وجود دارد که برای کمتر شدن عوارض این دوره می‌توانید توصیه‌ های زیر را امتحان کنید:

• رژیم غذایی سالمی داشته باشید که در آن انواع میوه‌ ها، سبزیجات و غلات کامل گنجانده شده باشد.
• مصرف شکر، نمک، کافئین و الکل را به حداقل برسانید.
• مصرف مکمل‌ هایی مانند اسید فولیک، ویتامین B6، کلسیم و منیزیم باعث بهبود گرفتگی عضلات می‌شود.
• سعی کنید ویتامین D بیشتری را از مکمل‌ ها و غذاها دریافت کنید.
• حداقل روزانه نیم ساعت فعالیت بدنی داشته باشید.
• برای کاهش نفخ شکم مصرف مایعات را افزایش دهید.
• چای‌ های گیاهی گرفتگی عضلات را کاهش می‌دهد.
• از مصرف سیگار و دخانیات خودداری کنید.
• خواب کافی داشته باشید.
• تا جایی که می‌توانید ورزش کنید.
• برای آرامش دوش بگیرید.
• مدیتیشن و یوگا و ماساژ انجام دهید.
• تمرینات ریلکسیشن به کاهش سردرد، اضطراب یا مشکل بی‌خوابی کمک می‌کند.
• مواد غذایی نفاخ را کمتر استفاده کنید.
• از مصرف مقادیر بالای کافئین موجود در قهوه، کاکائو، شکلات‌ها و چای پرهیز کنید.
• شرایط خود را برای اطرافیان توضیح دهید و از آنها بخواهید تا در طول این دوره با شما همکاری کنند.
• آقایان نیز بهتر است در طول این دوره همسرشان را بیشتر درک کنند، به ویژه خانم‌هایی که شاغل هستند و بیشتر در بیرون از خانه حضور دارند.

آیا تمام زنان PMS را تجربه می کنند؟

تمام زنان دچار PMS نمی‌شوند. اما تقریباً می‌توان گفت ۴۸ درصد زنانی که در سن باروری هستند، این علائم را تجربه می‌کنند. در ۲۰ درصد آنها علائم آنقدر شدید است که باید برای کنترل آنها به پزشک مراجعه شود.

آیا آقایان هم دچار PMS می‌شوند؟

بله، مردان هم مثل زنان دچار اختلالات هورمونی می‌شوند. علائم افزایش و کاهش تستوسترون می‌تواند شبیه به علائم سندرم پیش از قاعدگی باشد. آنها ممکن است علائمی مانند افسردگی، خستگی یا نوسانات خلقی را تجربه کنند. در اصطلاح به این حالت در مردان آی‌ام‌اس (IMS) گفته می‌شود. عواملی مانند سن، فشار و استرس، تغییرات در رژیم غذایی، بیماری و کمبود خواب می‌تواند روی سطح ترشح تستوسترون اثر داشته باشند. همچنین IMS گاهی ممکن است باعث بروز تغییر در حالات روحی مانند گریه، افسردگی یا اضطراب در مردان شود.

سندرم PMS خطرناک است؟

در بیشتر موارد خطرناک نیست و هر ماه در سیکل قاعدگی اتفاق می‌افتد. اما گاهی ممکن است شخص دچار علائم شدیدی شود. در این شرایط درد بسیار شدید خواهد بود و نوسانات خلقی، شخص و اطرافیان او را اذیت می‌کند. اگر دچار چنین علائمی هستید، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید تا برای کنترل درد و علائم روحی داروهای مناسبی تجویز شود.

سندرم PMS چند روز است؟

سندرم پیش از قاعدگی در تمام زنان شبیه به هم نیست. ممکن است علائم در برخی افراد شدید باشد و برخی دیگر هیچ علائمی را تجربه نکنند. مدت‌ زمان این سندرم نیز متفاوت است. اما در بیشتر زنان علائم سندرم PMS از هفته ی آخر پیش از پریود شروع می‌شود و تا روز پنجم پریود ادامه دارد.

آیا زنان قبل از پریود افسرده می‌شوند؟

در برخی از زنان سندرم PMS با علائمی مثل افسردگی خودش را نشان می‌دهد. بسیاری از زنان هم علائم خفیفی از اضطراب و تحریک‌ پذیری را تجربه می‌کنند. اما گاهی ممکن است اختلال در هورمون‌ ها آنقدر شدید باشد که شخص دچار افسردگی و افکار خودکشی شود. در این شرایط حتماً باید به پزشک مراجعه کرد تا اقدامات درمانی لازم انجام شود.

آیا PMS مانع بارداری می‌شود؟

در این مورد تحقیقات زیادی انجام شده، اما هیچ تحقیقی نشان نداده است که PMS احتمال بارداری را کاهش دهد. حتی می‌توان گفت اختلال PMS نشانه ی خوبی از باروری است. PMS بعد از آزاد شدن تخمک بروز می‌کند، بنابراین زمانی که تخمک آزاد می‌شود و لقاح صورت نمی‌گیرد، شخص دچار علائم سندرم پیش از قاعدگی می‌شود. این موضوع نشان می‌دهد که تخمک‌گذاری به‌ خوبی در حال انجام است.

آیا طب سوزنی در درمان PMS مؤثر است؟

طب سوزنی، فرو کردن سوزن‌های فولادی ضد زنگ به پوست در نقاط خاصی از بدن است. بعضی از زنان پس از درمان طب سوزنی، شاهد کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی بوده‌اند.