دوران بارداری

این‌كه مادر باردار به چه مكملی و به چه میزان نیاز دارد به عهده متخصص تغذیه است. متخصص تغذیه باید تشخیص بدهد که مادر چه اقدامی برای مصرف ویتامین‌ ها و مكمل‌ ها باید انجام دهد. باید توجه داشت كه مکمل‌ها انواع گوناگون دارند. برخی مکمل‌ها ترکیبی از ویتامین‌ها هستند مانند مولتی‌ویتامین‌ها.

همه موادمغذی مهم هستند اما چند ماده مغذی که نقش کلیدی را در رشد جنین بازی می کنند:

مکمل آهن : فقر آهن و کم‌خونی می‌تواند جان مادر و جنین را به خطر بیندازد. رشد ناکافی نوزاد، سقط جنین، زایمان زودرس و مرگ‌ و میر مادران از عوارض کمبود آهن به شمار می‌روند. نیاز بدن مادر به قرص آهن در دوران حاملگی، ۲ برابر بیشتر از زمان‌ های دیگر است. چراکه تامین این ماده در بدن جنین و رشد اندام‌ های آن از طریق بدن مادر تامین می‌شود.

برای جلوگیری از این مشکلات، زنان باردار بهتر است که روزانه قرص آهن (قرص فروسولفات) استفاده کنند. بر اساس دستورالعمل وزارت بهداشت ایران، زنان باید از پایان ماه ۴ بارداری تا ۳ ماه بعد از زایمان، مکمل آهن مصرف کنند.

مکمل اسیدفولیک : برای تامین بسیاری از مواد معدنی و ویتامین‌ها در دوران بارداری، تنها مصرف مواد غذایی سالم مثل میوه و سبزیجات کافی نیست. اما مصرف مواد مغذی در کنار مکمل‌ ها، می‌تواند میزان جذب این مواد را در بدن بالا ببرد.

مصرف مکمل اسید فولیک برای زنان باردار باید از ۳ ماه قبل از بارداری شروع شده و روزانه ۴۰۰ میکروگرم استفاده شود. اما اگر بدون برنامه‌ریزی هم باردار شدید، به‌محض اطلاع از حاملگی، مصرف این مکمل را آغاز کنید.

مکمل کلسیم و ویتامین D : ویتامین D و کلسیم به رشد استخوان‌ های جنین و دندان‌ های نوزاد کمک فراوانی می‌کنند. همچنین در حفظ سلامت پوست و چشم نوزاد هم موثر هستند. مسمومیت دوران بارداری یکی از مهم‌ترین دلایل سقط جنین و مرگ مادران به شمار می‌رود. معمولا این مشکل به‌علت کمبود ویتامین D رخ می‌دهد. با مصرف این ۲ ماده مغذی، می‌توان از این مسمومیت جلوگیری کرد.

زنان باردار برای دریافت ویتامین D بعد از مشورت با پزشک خود، می‌توانند روزانه ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در معرض نور خورشید قرار بگیرند. توجه کنید که تامین ویتامین D به جذب کلسیم در بدن کمک می‌کند.

مکمل امگا ۳ و امگا ۶ : امگا ۳ و امگا ۶ برای رشد چشم و مغز جنین موثر هستند. برای جلوگیری از کمبود امگا ۳ در بدن زنان باردار، بهتر است که هفته‌ای ۲ مرتبه به‌اندازه ۳۰۰ میلی‌گرم از مکمل امگا ۳ مصرف کنید. با مصرف روغن‌های گیاهی ذرت و آفتاب‌گردان نیز می‌توانید به مقدار کافی امگا ۶ دریافت کنید.

ید : کمبود ید در زنان باردار باعث سقط جنین می‌شود. همچنین این ماده در شکل‌گیری و رشد سیستم عصبی مرکزی، استخوان‌ها و مغز جنین نیز بسیار موثر است. بنابراین، با مصرف مواد غذایی حاوی ید مانند مرغ، نمک یددار و غذاهای دریایی می‌توانید مقدار مناسبی از این ماده را روزانه دریافت کنید. توجه کنید که کمبود ید احتمال ابتلا به تیروئید بارداری را افزایش می‌دهد.

ویتامین‌های B : ویتامین B12 در تولید گلبول‌های قرمز و عملکرد صحیح سلول‌های مغزی جنین تاثیر به‌سزایی دارد. از طرفی مصرف ویتامینB6  نیز موجب تقویت سیستم ایمنی بدن نوزاد می‌شود و در بهبود حالت تهوع دوران بارداری موثر است. بهتر است بعد از مشورت با پزشک، این ویتامین‌ها را نیز مصرف کنید.

منیزیم : تامین منیزم مورد نیاز بدن مادر به تقویت سیستم ایمنی، رشد عضلات و تقویت سیستم عصبی جنین کمک می‌کند. علاوه بر این، احتمال بروز فشارخون بالا و زایمان زودرس را در زنان باردار کاهش می‌دهد.

مولتی‌ویتامین : قرص‌ های مولتی‌ ویتامین که یکی از مکمل های مورد نیاز در دوران بارداری محسوب می‌شوند، حاوی ویتامین‌ ها و مواد معدنی مختلفی هستند. مولتی‌ ویتامین باید هم‌زمان با غذای سالم و مغذی مصرف شود. بر اساس توصیه وزارت بهداشت، زنان باردار باید از پایان ماه چهارم تا ۳ ماه بعد از زایمان، روزانه ۱ عدد قرص مولتی‌ویتامین استفاده کنند.

بسیاری از مکمل‌هایی که تاکنون به شما معرفی کردیم را بهتر است از ۳ ماه قبل از بارداری تا ۳ ماه بعد از زایمان مصرف کنید. اما مصرف اسیدفولیک قبل از بارداری از بقیه موارد مهم‌تر است. چراکه کمبود این ماده منجر به نقص لوله عصبی در جنین می‌شود. از طرفی مصرف به‌موقع آن، تا ۰۷ درصد احتمال بروز این نقص مادرزادی را کاهش می‌دهد.